Do pakla i nazad: Udžbenik istorije Velikog rata!
Album “Do pakla i nazad” scenariste Marka Stojanovića i grupe autora, objavljena je na stogodišnjicu završetka Prvog svetskog rata 2018. godine u izdanju Narodnog pozorišta Timočke Krajine – Centar za kulturu Zoran Radmilović i Udruženja ljubitelja stripa i pisane reči Nikola Mitrović Kokan.
U mnoštvu priča opisan je Veliki rat u Srbiji od svog početka, sarajevskim atentatom do povratka u svoje domove iz Grčke. Knjiga praktično predstavlja udžbenik istorije u slikama, kvadratićima i oblačićima. Veoma interesantno je to što su ispričane neke priče iz istorije i spomenuti neki događaji o kojima se ne uči mnogo u školama. Recimo, opisano je to da je srpska vojska nakon odbijenog austrijskog napada u leto 1914. godine krenula u napadanje prostora današnje Vojvodine. Zatim, zanimljiv je dijalog srpskih vojnika u stripu “Odbrana” koji govori o herojskoj odbrani Beograda 1915. godine. U tom dijalogu ratnici ističu nezadovoljstvo što niko od njih nije iz Beograda, a postavljeni su da brane prestonicu. Knjiga obuhvata veliki broj priča i ljudskih sudbina iz Prvog svetskog rata.
Pročitajte jedan strip iz zbirke “Do pakla i nazad”: OVDE
Album sadrži deset stripova “Okidač”, “Polja”, “Marš na Drinu”, “Odbrana”, “Drugi”, “Grob”, “Čojstvo”, “Cokule i potkovice”, “Eh, da sam mrtav” i “Milutinov dnevnik”. Stripove i ilustracije su uradili Dražen Kovačević, Mijat Mijatović, Miroljub Milutinović Brada, Jovan Stojanović (John Radley), Branislav Kerac, Milorad Vicanović Maza, Leonid Pilipović, Dušan Božić, Dragan Stokić Rajački, Srđan Todorović, Sabahudin Muranović Muran, Aleksa Gajić, Milan Drča, Dejan Stanković, Borivoje Grbić, Jovan Ukropina, Borislav Maljenović, Ivan Stojanović Fiki, Nebojša Remeljej, Igor Krstić, Velibor Stanojević, Dejan Sedlan, Danko Dikić, Nikola Matković, Aleksandar Anđelković i Marko Nikolić.
Treba napomenuti da je strip omaž započetom i nikad završenom projektu Nikole Mitrovića Kokana (1933-1997) posvećenom epopeji srpke vojske u Prvom svetskom ratu, koji kroz niz kratkih priča koje prate istu grupu likova pokriva Veliki rat od njegovih prologa do epilog.
Crteži autora su različiti i po stilu i prema načinu ilustrativne naracije. Ono što im je zajedničko jeste da su svi stripovi realistično nacrtani, sa više ili manje detalja kada je reč o pozadini i dekorima.
Marko Stojanović, čovek koji je okupio sve ove autore kako bi napravio jedno kapitalno izdanje je naš poznati strip scenarista. Njegovi najpoznatiji radovi su serijali “Vekovnici” i “Beskrvni”, a svoje priče je objavljivao i za francuske izdavače. Najveće delo za strano tržište mu je “Krvavi krst” objavljen u izdavačkoj kući Delkur.
Ponovićemo još jednom, i smatramo da je to najbolji zaključak priče, album “Do pakla i nazad” je udžbenik istorije Velikog rata u stripu.
