Oni su jedini spoznali put, “do pakla i nazad” (VIDEO)
Ako su stripovi nekada bili kategorizovani kao “romani u slikam”, onda bi se ovaj slobodno mogao nazvati “udžbenikom istorije u slikam”. A kako bi se drugačije istorija mogla učiti.
Prikaz strip albuma “Do pakla i nazad” u izdanju Centra za kulturu grada Zaječa i Udruženja ljubitelja stripa i pisane reči “Nikola Mitrović Kokan”
Šta bismo mi videli od Velikog rata da nam nije bilo Riste Marjanovića? Kako bismo mogli videti nepregledne kolone izbeglih i promrzlih srpskih vojnika i prognanika da nije bilo prvog srpskog foto-reportera? Teško da bismo iz tog doba išta znali. Pa kako se onda bolje uči istorija, kroz slike ili predanje? Zaključite sami, ali prvo pogledajte i radove strip umetnika koji su revnosno i vredno radili kako bi obeležili najslavniji period srpskog stradanja, period u kojem su leševi bili ti koji su rušili granate, iz vremena kada je cara srušio jedan seljak, brka čoban, e onda dođite do zaključka.
Deveta umetnost u Srbiji odužila je svoj dug postojanja palima za slobodu, potanko i hronološki od 2014. godine, pa sve do danas izlazila su izdanja poput “Linije fronta”, “Atentat – s one strane patnje”, “Sat” i na kraju “Do pakla i nazad”. Scenarista Marko Stojanović ponovo je uradio jedan neverovatan posao, ne nije samo ova knjiga, već je skupio niz umetnika koji su složno došli do ovog ostvarenja.
Nju smo već na početku ocenili kao “udžbenik istorije u slikama” i to je ono što je izdvaja od ostalih. Hronološki pričama prolazi se kroz sve faze Velikog rata, od samog atentata u Sarajevu, preko herojske odbrane Beograda, pa sve do konačne pobede, oprostite, do povratka kući, nije bilo veće pobede od toga.
Važno je napomenuti da se ova knjiga bavi i nekim od retko ispričanih priča, kao što su prelazak srpske vojske u danima uzleta nakon prvih velikih pobeda 1914. godine na područje današnje Vojvodine. Takođe je krajnje interesantan i poučan, retko istican detalj iz dijaloga priče “Odbrana” koju je oslikao Srđan Todorović, kada se dolazi do zaključka da herojsku odbranu Beograda nije vodio nijedan Beograđanin.
Deset priča, mnogo sudbina i jedan prijatelj. To je onaj najjači momenat s kojim se susrećemo u crtežima Dragana Stokića Rajačkog epizode “Cokule i potkovice”. Sve je prošao sa svojim prijateljem i svuda ga je verno služio, na kraju, kada je u svojoj pobedi, taj heroj sa Kajmakčalana i Solunskog fronta na kraju ostao poražen, tu je bio njegov verni prijatelj, koji ga je izvukao iz nevolje.
Treba napomenuti da je strip omaž započetom i nikad završenom projektu Nikole Mitrovića Kokana (1933-1997) posvećenom epopeji srpke vojske u Prvom svetskom ratu, koji kroz niz kratkih priča koje prate istu grupu likova pokriva Veliki rat od njegovih prologa do epilog. Izdanje prati mnoštvo propratnog teksta i ilustracija.
Stripove i ilustracije su uradili Dražen Kovačević, Mijat Mijatović, Miroljub Milutinović Brada, Jovan Stojanović (John Radley), Branislav Kerac, Milorad Vicanović Maza, Leonid Pilipović, Dušan Božić, Dragan Stokić Rajački, Srđan Todorović, Sabahudin Muranović Muran, Aleksa Gajić, Milan Drča, Dejan Stanković, Borivoje Grbić, Jovan Ukropina, Borislav Maljenović, Ivan Stojanović Fiki, Nebojša Remeljej, Igor Krstić, Velibor Stanojević, Dejan Sedlan, Danko Dikić, Nikola Matković, Aleksandar Anđelković i Marko Nikolić.
Izdvajamo strip “Drugi” iz albuma “Do pakla i nazad” scenariste Marka Stojanovića i crtača Sabahudina Muranovića Murana:
