“Stranac”: Pucanj duše okovane u tami zakržljalog morala!
“Nema ničeg jasnijeg, zaista, uvijek sam ja onaj koji će umrijeti, bilo to sada ili za dvadeset godina, kad čovjek već umire, vrijeme i načun, očigledno, nisu važni.”*
Prikaz stripa “Stranac” autora Jacquesa Ferrandeza prema delu Alberta Camusa u izdanju TKD Šahinpašića
Kada je Jacques Ferrandez počeo da radi na grafičkom romanu “Stranac” po romanu Alberta Camusa, naizgled je imao lagan zadatak, pre svega toga što je samo delo u strip preneseno verno, ali atmosfera alžirskih dana, paklenih noći i prozora ćelije kroz koji se vidi samo nebo, nije bila jednostavna za dočarati.
Pročitajte: “Remboov šešir”: Nesklad i neizvesnost koju pesnik u svojoj larpurlartističkoj poeziji želi da predstavi…
Delo Alberta Camusa “Stranac” često, običnom čoveku, punom svojih obaveza skladištenim po najmračnijim budžacima sivih ćelija, ume da bude dosta frustrirajuća. Optužiti i osuditi čoveka na smrt, više zbog toga što nije plakao na sahrani svoje majke, nego zbog počinjenog ubistva, predstavlja zapravo sav smrad ogavnog, licemernog društva. Onu ljudsku bedu, koju predstavlja društvo ogrezlo u tami slepog sledbeništva crkve, poniženog morala i napaćenih društvenih normi, okupio je pucanj čovekovog krika iz samog srca i okovane duše koja je čameći u tmini zakržljalog ponosa morala da odgovori bednoj svetini.
Mladi Meursault, povučeni čovek, radnik, trudbenik, nikada nije imao nešto posebno da kaže, te je često ćutao, a izražavao se nešto opširnije nego lakonski, a svoja osećanja je krio, ne vešto, nego prirodno. Nije umeo da kaže devojci sa kojom se viđao da je voli, bezvoljno, ali sa lakoćom se uhvatao u poslove koji ga se uopšte nisu ticali, a svoju potištenost gubitkom majke je izrazio “najprimetnijim” ćutanjem.
Cela atmosfera stripa, rađena je smernim akvarelom zadirući u najdublje pore napregnutosti opštih prilika u gradu, komšiluku, zgradi, kvartu. Ceo crtež, sa jasno postavljenim tablama, na kojima jedna scena sledi drugu, može da se opiše kao krasta na krasti upaljene kože psa starog komišije protagoniste priče, kojeg je zub vremena nagrizao, a starina, kao svetina, svojim štapom, poput nakaznih normi udara i psuje.
Ferrandez (1955) je francuski strip umetnik kojem je ovo jedno od poznatijih dela, ali je radi i mnoge druge priče. Poznat je po svom jedinstvenom stilu naracije u koje i ovakvim, klasicima svetske književnosti daje novo pakovanje, izgled i formu. Radio je na delima The First Man – 2018, Nostalgia in times square – 1987, Istanbul – 2000.
Ovaj strip je objavio Ajdin Šahinpašić uz pomoć Centra Andre Malraux i Francuskog instituta u BiH 2013. godine na kvalitetnom papru, A4 formata i tvrdim povezom, bez dodatnih tekstova i sa prevodom Marijane Zubonje.
Stranac je dobro poznat svima, ali ovo je neki drugi Stranac, isti je, ali svojom vizuelizacijom pokazuje najistančanije emocije sabrane u ovim redovima: “Kada me je ova golema ljutnja očistila od zla, lišila nade… Kao da se u ovoj noći punoj znakova, po prvi put prepuštam nježnoj ravnodušnosti svijeta… Osjećajući da mi je tako sličan, jednom riječju tako bratski, osjećam da sam bio retan i da sam to još uvijek… A da bi se sve završilo, da bih se osjećao manje sam, preostaje mi da poželim da na dan mog smaknuća bude mnogo gledalaca… i da me dočekaju sa kricima mržnje.”**
POGLEDAJTE I OVO:
* Prevod Marijane Zubonje iz recenziranog izdanja “Stranac”
** Prevod Marijane Zubonje iz recenziranog izdanja “Stranac”
